การวิเคราะห์จุดคุ้มทุนของการปลูกไผ่แบบผสมผสานกับพืชต่างชนิด
A break-even Point Analysis of Bamboo Intercropping with Other Plants
Abstract
เกษตรกรรมเป็นอาชีพที่เป็นรากฐานของคนไทย แต่อาชีพเกษตรกรต้องประสบกับความเสี่ยงจากภัยธรรมชาติที่ไม่สามารถควบได้และส่งผลให้มีผลผลิตที่ได้น้อยกว่าปกติ นอกจากนี้ยังต้องเผชิญกับความเสี่ยงในด้านราคาของผลผลิตที่มีความผันผวน หากเกษตรปลูกพืชแบบผสมผสานจะช่วยลดความเสี่ยงในด้านการพึ่งพาพืชเพียงชนิดเดียวและสามารถมีรายได้ในระหว่างการรอเก็บเกี่ยวพืชหลัก งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อทำการศึกษาและวิเคราะห์จุดคุ้มทุนของการปลูกไผ่แบบผสมผสานผสมผสานกับพืชต่างชนิดเพื่อเป็นแนวทางให้เกษตรกรจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้เกษตรสามารถตัดสินใจในการลงทุนปลูกไผ่พืชแบบผสมผสานได้ การปลูกไผ่แบบผสมผสานที่ใช้ในการทำการศึกษาสำหรับงานวิจัยนี้เป็นแปลงทดลองปลูกขนาด 40 ไร่ และมีการทดลองปลูกไผ่แบบผสมผสานจำนวน 2 โมเดล คือ โมเดล A และโมเดล B การปลูกไผ่แบบผสมผสานโมเดล A มีพืชหลัก คือ ไผ่ตงลืมแล้ง พืชแซม คือ กล้วยน้ำว้าพันธุ์ปากช่อง 50 และมีระยะเวลาการเก็บเกี่ยว 5 ปี การปลูกไผ่แบบผสมผสานโมเดล B พืชหลัก คือ ไผ่มันหมู และพืชแซม คือ สะเดาเทียม และมีระยะเวลาการเก็บเกี่ยว 7 ปี วิธีการดำเนินงานวิจัยของงานวิจัยนี้ประกอบไปด้วย การวางแผนการผลิตเพื่อศึกษาขั้นตอนการเพาะปลูก การประมาณต้นทุนในการปลูกไผ่แบบผสมผสานจากขั้นตอนต่างๆ ในการปลูกไผ่แบบผสมผสานของแต่ละโมเดล การประมาณการรายรับจากผลิตที่ได้ในแต่ละปีและราคาขายที่คาดการณ์ และการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนและความคุ้มค่าในการลงทุนจากการวิเคราะห์มูลค่าปัจจุบันสุทธิ (NPV) และอัตราผลตอบแทนภายใน (IRR) และการหาปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการได้จากการปลูกไผ่ด้วยการวิเคราะห์ความไว ผลการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนพบว่า การปลูกไผ่แบบผสมผสานโมเดล A มีจุดคุ้มทุนที่การเพาะปลูกบนพื้นที่ 5.02 ไร่ และการปลูกไผ่แบบผสมผสานโมเดล B มีจุดคุ้มทุนที่การเพาะปลูกบนพื้นที่ 3.27 ไร่ การวิเคราะห์ความคุ้มค่าของการลงทุนพบว่า NPV ของการปลูกไผ่แบบผสมผสานของโมเดล A และโมเดล B เท่ากับ 15,625,716 บาท และ 19,401,204 บาท ตามลำดับ และ IRR ของการลงทุนปลูกไผ่แบบผสมผสานของโมเดล A เท่ากับ73.41% และ IRR ของการลงทุนปลูกไผ่แบบผสมผสานของโมเดล B เท่ากับ 62.08% จากการวิเคราะห์ความคุ้มค่าของการลงทุนปลูกไผ่แบบผสมผสานของทั้ง 2 โมเดล บนเนื้อที่ 40 ไร่ สามารถสร้างผลตอบแทนที่น่าสนใจลงทุนและสร้างรายได้ให้กับเกษตรกร แต่การประมาณการต้นทุน ผลผลิต และราคาขายอยู่ภายใต้สถานการณ์ปกติ หากปัจจัยดังกล่าวมีการเปลี่ยนแปลงอาจส่งผลผระทบต่อผลตอบแทนการลงทุน จากการวิเคราะห์ความไวสรุปได้ว่า ปัจจัยที่ควรเฝ้าระวังและส่งผลผระทบต่อมูลค่าปัจจุบันสุทธิมากที่สุดได้แก่รายรับของการปลูกพืช ดังนั้นเกษตรกรต้องเฝ่าระวังเรื่องราคาผลผลิต เพราะถ้ามีการผันผวนและราคาตกต่ำอาจจะทำให้การลงทุนไม่เป็นไปตามที่คาดหวังได้
References
Thansettakij. Thai agriculture sector is nearing exhaustion, high costs in contrast to income [online]. (2025). [Cited January 19, 2025]. Available: https: //www.thansettakij.com/ business/ economy /584833.
A. Tancho, Natural Agriculture 2013: Concepts and practices in Thailand (3rd ed.), Chiang Mai, Thailand: Trio Advertising & Media, 2013.
Salika.Get to know ‘Bamboo’, a new alternative for being a green plant that evolves the BCG economy,[online].(2023). [Cited January 19, 2023]. Available: https://www.salika.co/2022/02/21/ bamboo-new-bcg-economic-products/.
K. Sombun, Bamboo cultivation and manage- ment, Forest Economics and Product Research Office, Royal Forest Department, 2004, pp. 36-43 (in Thai).
Lungporn. Kasetkaoklai.General characteristics of Pakchong 50 Banana [online]. (2025). [Cited Novem- ber 10, 2024]. Available: https: //www.Kasetkao klai.com/home/2016/09/ปลูกกล้วยน้ำว้ารวยได้/.
Technologychaoban. How to grow 'Nam Wha bana- nas' for year-round sales, following the formula of researchers from the Pak Chong Research Station [online]. (2025) [Cited Novem- ber 10, 2024]. Available: https://www.Techno- logychaoban.com/agricultural-technology/ article_182583/.
Nai Kaset, Thairath Online. Man-Moo Bamboo sweet and delicious shoots online]. (2025).[Cited Novem- ber 10, 2024]. Available : https://thairath. co.th/ content/175203/.
W. G. Sullivan, E. M. Wicks, and C. P. Koelling, Engineering Economy, (16th ed.), New Jersey, USA: Pearson Prentice Hall, 2015.
C. H. Park, Contemporary Engineering Economics, (4th ed.), New Jersey, USA: Pearson Prentice Hall, 2007.
J. Kheamkhan and N. Prachum, “A comparison of costs and returns in raising seaweed, crickets, and superworms for making innovative replacement protein to the animal feed industry,” J. Grad. Sch. Pitchayatat Ubon Rachathani Rajabhat Univ., vol. 15, no. 3, pp. 53–59, Sep.-Dec. 2020 (in Thai).
C. Samritsakul, “Costs and returns of farmers growing holy basil and sweet basil: A comparison between good agricultural practices (GAP) farming and conventional farming,” J. Modern Manag. Sci., vol. 9, no. 2, pp. 68–83, Jul.-Dec. 2016 (in Thai).
K. Jareonvonget et al., “Yield assessment and financial analysis of Azadirachta indica A. Juss. var. siamensis Valeton in Prachuap Khiri Khan Silvicultural Research Station, Prachuap Khiri Khan province,” J. Econ. Manag. Strategy, vol. 9, no. 1, pp. 50-65, Jan.-Jun. 2020 (in Thai).
N. Chunud, U. Sengpanich, and R. Sittioum, “Cost and return analysis of planting Hom Thong bananas in Muang District, Phitsanulok Province,” Humanit. Soc. Sci. J. Grad. Sch., Pibulsongkram Rajabhat Univ., vol. 14, no. 2, pp. 564–577, Jul.-Dec. 2020 (in Thai).
